Na rynku winiarskim istnieje dosyć pokaźna liczba typów butelek.  Czasem znajomość kilku podstawowych typów może okazać się bardzo pomocna.

Podaję przykłady nazewnictwa wielkości butelek na przykładzie Francji, ponieważ inne kraje zajmujące się produkcją wina podążają za wzorem francuskim. Nie jest sprawą prostą spotkanie butelki z innego kraju, gdzie zastosowana byłaby tak niestandardowa wielkość butelki jak np. Balthazar. Jeżeli już napotkamy taki wybryk natury, należy stosować nazewnictwo według kolumny podającej nazwy butelek dla Szampanii i Burgundii. Świadomie pomijam podawanie niestandardowych rozmiarów butelek, gdyż ich użycie jest bardzo rzadkie.

Tabela powyżej przedstawia podejście do tematu w sposób objętościowy. Kolejnym etapem w nazywaniu różnych butelek przeznaczonych na wino, to podział butelek ze względu na ich kształt. Zdaję sobie z sprawę z tego, iż niektóre z podanych przykładów są niezwykle rzadkie, niemniej jednak w celu urozmaicenia sprawy, myślę, że warto jest podejść do tematu holistycznie podając wszystkie informacje na ten temat.

Butelka Bordeaux

To zapewne najbardziej znany kształt butelki do wina. Jak sugeruje nazwa jest to butelka, w którą rozlewane są wina produkowane w Bordeaux (oraz większość win produkowanych na świecie w ogóle). Ten typ butelki niektórzy dzielą na butelki typu Bordeaux lekkie i ciężkie. Ciężkie są droższe, zatem najczęściej używa się ich przy produkcji win droższych. Różnica jest dosłowna, ciężkie butelki są cięższe, bardziej masywne od tych pierwszych. Dodatkowo posiadają większe zagłębienie na dnie. Taka funkcjonalność nie występuje w celu ułatwienia odróżnienia tego typu butelek. Niektóre z win, po okresie odpowiedniego leżakowania wymagają dekantacji. Taki kształt dna butelki ułatwia dekantację. Podczas dekantacji osad w wyniku zawirowań wina w butelce pozostaje przy dnie; to oczywiście obowiązuje, gdy wiemy jak wykorzystać zaletę takiej butelki. Można powiedzieć ponad wszelką wątpliwość, iż  ten kształt butelki jest najczęściej stosowany.

Butelka burgundzka

Podobnie jak w przypadku butelki typu Bordeaux, butelka burgundzka stosowana jest do win produkowanych w regionie Bourgogne (oczywiście nie tylko). Podobna zależność występuje jeżeli chodzi o dodatkowy wewnętrzny podział na typ lekki i ciężki.

Istotna informacja: jest to swego rodzaju światowa reguła. Jak już pewnie wszyscy wiemy, każdy z francuskich regionów winiarskich posiada charakterystyczne dla siebie odmiany szczepów winnych. Dla uproszczenia przyjmijmy, że w Bordeaux to jest Cabernet Sauvignon i Merlot, natomiast dla Bourgogne to Pinot Noir. Zatem jeżeli kupujemy Pinot Noir z USA czy też z Australii, możemy być prawie pewni, iż jest on „zapakowany” w butelkę burgundzką. Jeżeli zaś chcemy spróbować amerykańskiego Zinfandela lub Cabernet Sauvignon z RPA, to dostaniemy go zapakowanego w butelkę typu Bordeaux.

Butelka rodańska

Bardzo podobna to butelki burgundzkiej, tylko trochę mniej masywna. Czasem, szczególnie w przypadku Châteauneuf du Pape, na froncie butelki występują wytłoczenia z logotypem producenta. Wina Shiraz z Nowego Świata są produkowane w takich właśnie butelkach (choć niezawsze).

Butelka alzacka/mozelska

Chyba najczęściej określana mianem flute i stosowana głównie przy produkcji win alzackich oraz szeroko pojętych win niemieckich. Smukła budowa, zazwyczaj wyższa od pozostałych typów. Jest wykorzystywana w wielu regionach, zatem umiejętność czytania etykiet, to warunek niezbędny.

Butelka reńska

Nie różni się niczym od butelki alzackiej, poza kolorem. Tu szkło zazwyczaj jest w kolorze brązowym. Jak zawsze… Istnieją wyjątki od reguły.

Butelka typu Chamapgne

W tym przypadku nie należy się wiele rozwodzić. Każdy wie jak wygląda butelka, w której nabyć można szampana. Wszystkie tego typu wina są „ubierane” w ten typ butelki, od słynnych Champagne przez hiszpańską Cava, niemiecki Sekt  i włoskie Spumante po równie słynne Sowieskoje Igristoje. Warto wiedzieć, iż wygląd butelki jest uwarunkowany nie stylem, ale pewnymi koniecznościami. Grube, mocne szkło oraz pękaty kształt spowodowane są ciśnieniem jakie znajduje się wewnątrz – średnio jest to dwa – trzy razy więcej atmosfer niż w oponie samochodu osobowego.

Butelka do win wzmacnianych

Jest to dość charakterystyczny kształt. Wszystkie wina wzmacniane używają tego typu butelek. Jeżeli ktoś widział kiedyś butelkę Porto lub Madeira to wie o czym mowa. Są to masywne butelki, produkowane z grubego szkła, tak aby przepuszczały minimalną ilość światła, które długofalowo dostarczane winu, może być zgubne w skutkach. Więcej na ten temat w dziale Piwniczka. Warto dodać iż rocznikowe Porto może posiadać na szyjce wybrzuszenie, które jest pomocne w czasie dekantacji wina.